Fiziki Egzersizlerin Beyin Gelişimi ve Satranç Performansı Üzerine Etkisi

Erkekler günde ortalama 1632 kalori harcarlar. Bu kalorinin yaklaşık % 20 lik kısmı beyin tarafından kullanılır.  Bu da yaklaşık 320 kaloridir.  İnsanlar 1.6 km (1 mil)  koşu da ise 100 kalori harcar. 5 km bir koşuda harcanan kalori beynin bir günde harcadığı enerjiye eşittir.

Fizyolog Leroy DuBeck ve öğrencisi Charlotte Leedy satranç oyuncuları üzerinde turnuva öncesi, turnuva sırasında ve sonrasında nefes sıklıkları, kan basınçları ve kas konsantrasyonları üzerine ölçümler almışlar. Yapılan ölçümler sırasında satranç sporcularının nefes sıklıkları, kas konsantrasyonları ve sistolik kan basınçları fiziksel spor diğer atletlerle aynı seviyede olduğu görülmüştür.

Stanford Üniversitesinden Nörolog Prof. Dr. Robert Sapolsky “ Büyükustalar üst düzey şampiyonalarda günde 6000 – 7000 kalori harcıyor”.  Bu konu hala bir tartışma konusudur.

Daily Telegraph Satranç köşesi yazarı ve aynı zamanda London Chess turnuva organizatörü Malcolm Pein “ Sporcular şampiyona sırasında gözle görülür bir şekilde kilo kaybedebiliyorlar. Bu şampiyonları 9 gün devam eden ve günde en az 4 saat süren ve değişik sorularla karşılaşacağınız bir final sınavı gibi düşünün.  Bu yüzden profesyonel satranç hayatımı 40 lı yaşlarda bıraktım. Performansımı 4 saat üzerinde üst düzeyde tutabilmem mümkün değildi. Bu başlı başına fiziki kondisyon gerektiren bir olay.

Fiziki egzersizler çok anlamlı bir şekilde satranç performansınızı arttırır.

Yıllardır elit satranç sporcularının çok önemli şampiyona ve turnuvalar için fiziki hazırlık yaptığı bilinir fakat bu sporculardan çok az bir kesimi etkin antrenman yöntemlerini biliyor. Bu yüzden 40 ve üzeri yaşlarda üst düzeyde sporcu bulabilmek gerçekten zor bir hale geldi.

Dünyanın en yüksek ratingli 100  sporcunun yaş ortalaması: 33  (2018 Şubat FIDE ELO listesine göre)

Satranç sporcuları herkes gibi yaşlanacaktır fakat uygulayacakları sağlıklı bir diyet programı ve kişiye özel egzersizler oyuncuları sağlıklı ve fit (dinç) şekilde kalmalarına büyük katkı sağlayacaktır.

Egzersiz; bireysel farklılıklar içeren ve bir uzman tarafından planlanması gereken sistematik çalışmalar bütünüdür.

Egzersizin satranç sporcular için görülen ilk  etkileri;

• Konsantrasyonun artması, hafızanın güçlenmesi, odaklanma ve strateji geliştirebilme gücü egzersizle birlikte artar.

• Kardiyovasküler (dolaşım) sisteminin gelişmesi beyne giden kan akışı miktarını arttırır.

• Vücut kapasitesinin artması satranç sporcularının uzun süre masa başında konforlu bir şekilde oturabilmesini sağlar.

• Kas tonusunun artması ve eklem esnekliğinin gelişmesi ağrısız bir oturuş pozisyonu sağlayarak sporcuda konsantrasyon seviyesini arttırır.

• Fiziki kapasitenin artışı, sporculara yorulmadan masa başında çok daha uzun çalışma (antrenman) imkanı sağlar.

Kardiyovasküler (dolaşım) sisteminin arttırılması için herkesin basitçe uygulayabileceği dört yol bulunuyor. Yürüyüş, jogging, çok hafif tempolu koşu (jogging), yüzme ve bisiklet.

Mümkünse açık havada ve gürültüsüz bir ortamda yapacağınız egzersiz sizi rahatlatmak ve stresten uzaklaşmak için daha idealdir.

Tenis, masa tenisi, takım sporları (futbol, basketbol, voleybol) fiziki kapasitenizi arttıracak diğer alternatif sporlardır.

Binlerce yıldır yapılan Yoga ve tai chi vücut esnekliğinizi arttırıcı, enerji seviyenizi yükseltici ve rahatlamanızı sağlayan harika egzersizlerdir.

Araştırma: Fiziksel fitness’ın (dinçlik) yaş ve vücut yapısıyla ilişkisi Polonyalı akademisyenler tarafından araştırılmış.

Yaşları 8 – 19 arasında değişen 35 kız, 38 erkek olmak üzere  ülkelerini Dünya ve Avrupa Şampiyonalarında temsil eden 73 Polonya Alt Yapı Milli Takım sporcusu üzerine yapılan araştırmada, sporcuların fitness seviyeleri Eurofit testi ile ölçüldü. Yapılan mekik, shuttle run (10 x 5 metre), standing broad jump (olduğun yerden iki ayakla ileri sıçrama), flamingo blance ( tek ayak sabit öne uzanma  denge hareketi) ölçümlerinde tüm satranç sporcularının fitness seviyelerinin spor yapmayan yaşıtlarından daha iyi sonuç verdi. Sporcuların yaşları ilerledikçe fitness seviyeleri azalacağı için yapılan kuvvet antrenmanlarının şiddetinin arttırılması gereklidir. Bu yüzden satranç organizatörlerini turnuvalarda sporcuların serbest zamanlarında spor yapabilecekleri alanları planlamalıdırlar.

Araştırma:  Avrupa Satranç Birliğinin (ECU) desteğiyle Polonya Varşova Üniversitesi Spor Akademisinde yapılan çalışmada “Doğru beslenme ve fiziki egzersizlerin çocukların

gelişimlerini hızlandırdığı ve sağlıklı bireyler haline getirdiği görülmüştür.

Yapılan birçok araştırmada doğru beslenme ve fiziksel fitness (dinçlik) arasında çok güçlü bir ilişki olduğu görülmüştür. Dünya rekortmeni Usain Bolt’u dondurma yerken hayal edebiliyor musunuz ?

Araştırma :

Wisconsin Üniversitesi’den asistan profesör Ozioma Okonkwo tarafından yapılan araştırmada yapılan aerobik egzersizlerin (20 – 60 dk, kalp atım hızının % 60 – 90 şiddetinde) beyin fonksiyonları arttırdığı, bireyin sağlıklı düşünmesini ve karar verme sürecini olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Egzersiz sırasında artan kalp atım hızı, beyne giden kan akışını arttırır. Kan aracılığıyla vücuda oksijen dağıtımı gerçekleştirilir.  Beyin vücutta en fazla oksijeni kullanan organımızdır.  Fiziksel aktivite aynı zamanda beyin hücrelerinin onarımını gerçekleştirir ve beyin sinirlerinin gelişimine katkı sağlar.

Araştırma : Avustralya Kanbera Üniversitesinde  dikey bisiklet üzerinde yapılan bir araştırmada; egzersiz sırasında beyne giden kan akışının arttığı, bu akışın beyin hücrelerini gelişimini çok büyük katkı sağladığı ve beyin fonksiyonlarını geliştirdiği görülmüştür.

Araştırma : British Columbia Üniversitesinde yapılan başka bir çalışmada ise düzenli aerobik egzersiz yapanların hafızalarının kuvvetlendiği ve öğrenme yeteneğinin arttığı görülmüştür. Direnç egzersizlerinde ise aynı sonuçlara ulaşılamamıştır.

Yapılan çoğu çalışmada, egzersiz yapan bireylerde düşünce ve hafızayı kontrol eden beynin (prefrontal korteks ve medial temporal korteks), egzersiz yapmayanlara göre daha fazla hacimde olduğunu görülmektedir.  Harvard Tıp Fakültesinde nörolog Dr. Scott  McGinnis, “Altı ayda veya bir yıldır orta şiddette yapılan düzenli  egzersizlerin beyin bölgelerinin hacminde bir artışa neden olduğu bulgusunun çok heyecan verici olduğunu” ifade ediyor.

Araştırma : Avrupa Satranç Birliğinin (ECU) desteğiyle Polonya Varşova Üniversitesi Spor Akademisinde yapılan  başka bir çalışmada,  Fiziki fitness, yaş ve vücut tipleriyle genç satranç sporcularının ilişkisinin araştırıldığı çalışma.

Literatüre göre; fiziki fitness, antropometrik (insan vücudunun boyutları ) parametreler, boy ve kilo arasında çok güçlü bir ilişki vardır. Düzenli egzersiz yapan bireylerin, motor yetenek ve vücut yapıları diğer spor yapmayan (sedanter) bireylere göre çok daha iyi durumdadır. Egzersiz süresi ve etkinliği azaldığında kilo alma problemi yaşanmaktadır. Bu da fiziki fitness (dinçlik) ve akademik başarıyı olumsuz yönde etkiler.

Aerobik egzersizler sadece beyin fonksiyonlarını geliştirmekle kalmayıp, zarar gören beyin hücreleri için de ilk yardım görevi üstlenerek onları onarır.

Araştırma :

İspanya’daki Granada Üniversitesi (UGR) araştırmacıları, aerobik kapasitesi (kalp ve akciğerlerin oksijeni enerjiye dönüştürme kapasitesi) ve motor yetenekleri (hızlı ve çabuk yorulmayan) daha fazla olan çocuklarda beynin korteks kısmındaki gri maddenin de daha fazla olduğunu belirledi.

ActiveBrains projesi çerçevesinde yapılan çalışmaya 100’den fazla aşırı kilolu çocuk katıldı.

ÇOCUĞUN AKADEMİK PERFORMANSINI ETKİLİYOR

Çalışmayı yöneten Francisco B. Ortega, “Amacımız, hareketli ve normal kilodaki çocukların beyin yapılarının, hareketsiz ve kilolu çocukların beyin yapılarından farklı olup olmadığı ve bu durumun, çocukların akademik performanslarını etkileyip etkilemediği gibi sorulara yanıt bulmaktı. Yanıt kısa ve ikna edici. Evet, çocuklarda hareketlilik, beyin yapısında önemli farklılıklarla bağlantılı ve bu farklılıklar, çocukların akademik performanslarını olumlu etkiliyor. değerlendirmesinde bulundu.

Hareketliliğin beynin dil ve okuma ile ilgili bölgelerindeki etkilerini de araştıran bilim adamları, motor yetenekleri gelişmiş çocuklarda bu bölgelerdeki gri maddenin daha fazla olduğunu da ortaya çıkardı.

Araştırmacılardan Irene Esteban-Cornejo, söz konusu bölgelerdeki gri maddenin daha fazla olmasının çocukların akademik performansını artırdığını söyledi.

Esteban-Cornejo, fiziksel hareketliliğin egzersiz yapmakla ilişkili olduğuna dikkati çekerek, “Aerobik kapasite ve motor yetenekleri geliştiren egzersizler, kilolu çocuklarda beyin gelişimini hızlandırmak ve akademik performansı artırmak için kullanılabilir” dedi.Çalışma, “Neurolmage” dergisinde yayımlandı.